مجسمه می‌شوی یا گوشت جلوی توپ؟!

 پیش از پیروزی انقلاب مشروطه در ایران، مجازات مجرمان از سبک و سیاق خاصی پیروی نمی‌کرد. البته اصل مجازات در بسیاری از موارد معلوم و مشخص بود؛ مثلاً قاتل را اعدام و زانی را شلاق می‌زدند؛ اما نکته حایز اهمیت، ابتکاراتی بود که شاهان و حاکمان قاجار، برای اجرای احکام به خرج می‌دادند. الگوی اجرای حکم مجرمان، معمولاً ارتباط زیادی با نگاه شخصی شاه یا حاکم به مجرم و نحوه ارتکاب جرم داشت. این نگاه شخصی هم، معمولاً با پادرمیانی اطرافیان و درباریان شکل می‌گرفت و حتی ببری خان، گربه ناصرالدین‌شاه هم، در ایجاد آن نقش ایفا می‌کرد! بنابراین، گاه عفو ملوکانه شامل حال جانیان بالفطره می‌شد و زمانی، آتش خشم شاهانه به جان مجرمان جرایم جزئی و حتی بی‌گناهان می‌افتاد و هستی آن‌ها را خاکستر می‌کرد. بسته به نوع عفو یا غضب ملوکانه، نوآوری‌های مختلفی بروز و ظهور می‌یافت که در عین غیرانسانی و ظالمانه بودن، شگفتی انسان را بر می‌انگیخت؛ این‌که چطور به ذهن شاه یا شاهزاده‌ای خطور کرده‌است که مجرم بخت‌برگشته را گرفتار چنین عقوبتی کند! در ادامه مطلب به تعدادی از این نوع مجازات‌ها اشاره می‌کنیم.